Taalontwikkeling

Auditieve ontwikkeling en gesproken taalontwikkeling gaan hand in hand
Er is sprake van verschillende ontwikkelingen die gevaar lopen als er voor en/of vlak na de geboorte iets mis gaat met het horen. Het auditief systeem kan zich niet of niet meer optimaal ontwikkelen. Hierdoor komt ook de gesproken taalontwikkeling in gevaar, omdat die afhankelijk is van goede auditieve taalinpunt in het eerste levenjaar.

Wat doen we allemaal met taal? Fragment uit Stemmen zien van neuroloog Oliver Sacks

…Taal opent nieuwe perspectieven en nieuwe mogelijkheden voor het leren en voor andere activiteiten, waarbij eerdere ervaringen overheerst en getransformeerd worden […] Taal is niet zomaar een van de vele functies […] maar een zodanig alles-doordringend kenmerk van het individu dat we kunnen spreken van een verbaal organisme […] Door taal […] kan het kind een puur symbolische wereld worden binnengeleid van verleden en toekomst, van verre oorden, van ideële relaties of hypothetische gebeurtenissen, het rijk van de verbeelding, van sprookjesfiguren, uiteenlopend van weerwolven tot pi-mesonen […] Tegelijkertijd wordt het individu door het leren van taal zodanig veranderd dat het zelf nieuwe dingen kan doen, of oude dingen op een nieuwe manier…

Kinderen die doof of slechthorend worden geboren hebben geen of beperkt toegang tot gesproken taal. Dit komt doordat:

• het auditief systeem niet optimaal tot ontwikkeling heeft kunnen komen. Hierdoor weten we niet welke delen van de auditieve input wel en niet gebruikt gaat worden. We weten niet waar mogelijk de blokkades zitten binnen het systeem. We weten niet welke delen uiteindelijk nog tot bruikbare informatie verwerkt kan worden.
• Als het gaat om meer decibellen dan kunnen hoortoestellen uitkomst bieden. Zij kunnen de auditieve input versterken, vergroten, meer zuiver maken. Zo kan je de auditieve input via de hoorzenuw vergroten. Echter het blijft het koffiedik kijken wat de rest van het systeem er daadwerkelijk mee doet en kan.
• Bij zeer grote hoorverliezen kunnen cochleair implantaten worden geplaatst. Zij zetten de analoge auditieve input om naar digitale input prikkels voor de hoorzenuw. Ook hier geldt dat het koffiedik kijken is wat het systeem er daadwerkelijk mee doet en kan.

Er is geen 100% toegang tot taal met alleen gesproken taal.

Dit hoeft niet per definitie een ramp te zijn. Sommige kinderen zijn heel talig en kunnen met beperkte input in combinatie met spraakafzien tot een volledige taalontwikkeling komen. Ook voor dat er geavanceerde hoortoestellen bestonden, waren er dove en slechthorende kinderen die puur oraal tot volledige taalontwikkeling kwamen.

Maar dit geldt helaas niet voor de meerderheid.

Wanneer weet je nu dat de taalontwikkeling goed gaat?
Dit is een hele lastige vraag. Dit wordt voornamelijk getest met logopedische testen. Maar die geven maar een beperkt beeld van wat er in iemands hoofd omgaat.

Ook worden er vaak IQ testen gebruikt om de ontwikkeling te volgen. Maar IQ is geen schoenmaat. Als een kind van 3 jaar, na een intensieve vroeg behandelperiode goed scoort op een IQ test zegt dat niks over zijn mogelijke verdere ontwikkeling als alle begeleiding daarna wegvalt. Daar komt bij dat de taalontwikkeling ook nog in volle gang is

Zoals je in het fragment hierboven kan lezen betekent taal meer dan een gesprek tussen 2 mensen. Taal is ook het communicatiemiddel in je hoofd. Je innerlijk denken. Hoe test je nu dat die op orde is? De basis van taal wordt gelegd van 0 tot 5 jaar. Dan moet 80% ongeveer ontwikkeld zijn. Alle andere aspecten waarbij taal een belangrijk rol inneemt zijn daar weer van afhankelijk. Cognitieve ontwikkeling, sociaal emotionele ontwikkeling executieve functies enz. Er lopen dus veel ontwikkelingen door elkaar, maar ze zijn allemaal afhankelijk van 1 ding: van goede taalontwikkeling. Als daar gaten in vallen, kunnen de andere ontwikkelingen ook niet optimaal verlopen. Maar voor je dat ontdekt zijn de mogelijkheden voor herstel van de taalontwikkeling aanzienlijk kleiner geworden. Het is dus van belang dat dit op tijd ontdekt en ondervangen wordt. Dit voordat er steeds minder mogelijkheden zijn waarvan gebruik gemaakt kan worden.